Informacje dla pacjentów rozpoczynających napromienianie

Szanowna Pani/Szanowny Panie,

Niniejsza informacja jest adresowana do osób chorych na nowotwory i otrzymujących napromienianie (radioterapię) w Klinice Onkologii i Radioterapii Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego - Szpitala Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Pani/Pana leczenie będzie zaplanowane indywidualnie z uwzględnieniem rodzaju nowotworu, zatem nie wszystkie części broszury będą Państwa dotyczyć.

Działanie radioterapii:

Promieniowanie jest to specjalny rodzaj energii, przenoszony za pośrednictwem fal lub strumieni cząsteczek. Wysokie dawki promieniowania mogą niszczyć komórki nowotworowe lub powstrzymać ich wzrost i podział. Przy użyciu specjalnego sprzętu (przyspieszacze liniowe) energię tę kieruje się na obszary ciała dotknięte chorobą nowotworową.

Kto prowadzi radioterapię?

Lekarz prowadzący - onkolog radioterapeuta, który jest specjalistą w zakresie leczenia promieniowaniem zaplanuje najbardziej korzystny w Pani/Pana przypadku rodzaj leczenia. Z lekarzem prowadzącym współpracuje wysoko wykwalifikowany zespół specjalistów. W zespole tym znajdują się:
  • fizyk medyczny - osoba pomagająca w komputerowym opracowaniu Pani/Pana planu leczenia, obliczająca czas trwania każdego zabiegu oraz gwarantująca, że urządzenia działają prawidłowo i emitują właściwe dawki promieniowania;
  • technik medyczny radioterapii - który wykonuje zabiegi i obsługuje urządzenia emitujące promieniowanie oraz uczestniczy w przygotowaniach Pani/Pana leczenia (symulatory, tomografia komputerowa);
  • pielęgniarka - zapewniająca opiekę pielęgniarską chorym przebywającym w Oddziałach Kliniki oraz informacje na temat leczenia i porady w zakresie zwalczania efektów ubocznych;
  • psycholog - zapewniający porady i wsparcie psychologiczne, jeżeli istnieje jego potrzeba.

Rejestracja:

Rejestracja w Pracowni Teleradioterapii czynna jest w godzinach od 8.00-17.00. Zajmuje się obsługą administracyjną pacjentów leczonych w trybie ambulatoryjnym.

Sekretariat Kliniki Onkologii i Radioterapii czynny jest w godzinach: 8.00-14.30 i jego działalność obejmuje opiekę administracyjną chorych przebywających w Oddziałach Kliniki.

W momencie rejestracji konieczne jest posiadanie dowodu osobistego lub innego dokumentu tożsamości zawierającego nr PESEL, skierowania oraz kopii dokumentacji medycznej zawierającej informację o dotychczasowym leczeniu i procesach diagnostycznych wraz z posiadanymi zdjęciami/nośnikiem CD. Sekretarka medyczna poprosi Panią/Pana o podanie danych osobowych koniecznych do sporządzenia dokumentacji (historii choroby), poinformuje o najbliższym planie zajęć oraz poda nazwisko lekarza prowadzącego, który poprowadzi leczenie w Klinice Onkologii i Radioterapii. Następnie lekarz prowadzący poprosi Panią/Pana do gabinetu na wstępną rozmowę i badanie. Po badaniu i analizie historii choroby, lekarz prowadzący przystępuje do procesu planowania leczenia.

Planowanie leczenia:

Przed rozpoczęciem radioterapii niezbędne są dokładne przygotowania i zaplanowanie leczenia. Planowaniem leczenia zajmuje się lekarz prowadzący we współpracy ze specjalnie wyszkolonymi fizykami medycznymi oraz technikami radioterapii. Lekarz musi bardzo dokładnie wyznaczyć obszar, na który będzie stosowane napromienianie. Do tego celu służy symulator (Ximatron lub Acuity), w niektórych sytuacjach konieczne jest także badanie tomokomputerowe. Po wyznaczeniu tego obszaru niezbędne jest dokonanie dokładnych obliczeń, czym zajmuje się fizyk medyczny używający specjalnego programu komputerowego. Planowanie leczenia musi być bardzo dokładne i często potrzebne są kilkukrotne modyfikacje. Przygotowania te trwają na ogół kilka dni, ale wszyscy starają się maksymalnie skrócić ten czas - prosimy o cierpliwość, bowiem od dokładności zaplanowania leczenia zależy jego powodzenie. W czasie planowania leczenia na Pani/Pana skórze zostanie namalowany rysunek, który wyznacza obszar napromieniania. Rysunku tego nie można ścierać, ani zmywać przez cały okres leczenia. Jeżeli po pewnym czasie linie zaczynają blednąć, należy powiedzieć o tym swojemu lekarzowi, który poprawi je tak, aby były dobrze widoczne. Nie należy samemu poprawiać oznaczeń w domu.

Pierwsze napromienianie:

Na pierwsze napromienianie uda się Pani/Pan pod opieką lekarza prowadzącego, który upewni się jeszcze raz czy leczenie jest stosowane we właściwy sposób. Na kolejne napromieniania będzie Pani/Pan przychodził/a sam/a w godzinach wyznaczonych przez obsługujących aparaty do napromieniania techników medycznych. Napromienianie odbywa się codziennie (zwykle od poniedziałku do piątku), zawsze przy użyciu tego samego aparatu (przyspieszacza liniowego Clinac I/Clinac II/Clinac III), który zostanie odpowiednio dobrany przez lekarza prowadzącego. Proszę się nie denerwować w sytuacji przeniesienia na inny aparat - zostanie to zawsze przedyskutowane z lekarzem prowadzącym i nie ma wpływu na przebieg Pani/Pana leczenia.

Kolejne etapy leczenia:

W trakcie leczenia najlepiej ubierać się w rzeczy, które łatwo jest zdjąć i ponownie założyć. Na napromienianie proszę przynosić za sobą ręcznik, który służy do podłożenia pod ciało podczas napromieniania. Napromienianie trwa na ogół kilka minut. Podczas zabiegu należy leżeć kompletnie nieruchomo tak, aby promieniowanie docierało wyłącznie do wyznaczonego obszaru i aby ten sam obszar był napromieniany za każdym razem. W niektórych przypadkach stosowane są specjalne urządzenia unieruchamiające poszczególne części ciała, np. głowę, tułów lub kończyny. Nie ma potrzeby wstrzymywania oddechu - wystarczy płytko oddychać. W czasie napromieniania będzie Pani/Pan przebywał/a sam/a w pomieszczeniu, ale obsługa aparatu terapeutycznego przez cały czas obserwuje przebieg napromieniania na monitorach i pozostaje z Panią/Panem w kontakcie słownym za pomocą mikrofonów. Urządzenia służące do radioterapii są cały czas sprawdzane przez elektroników, aby zagwarantować ich prawidłowe działanie i sterują nimi wyszkoleni technicy radioterapii. Leczenie jest całkowicie bezbolesne. Promieniowania nie można zobaczyć ani usłyszeć. Wskutek radioterapii Państwa ciało nie stanie się radioaktywne. Nie ma żadnej potrzeby unikania kontaktu z dziećmi i innymi ludźmi ze względu na prowadzone leczenie. Można też nosić zegarek.

Wskazania w trakcie leczenia:

  • W trakcie napromieniania mogą pojawić się różne objawy niepożądane, którym można w pewnym stopniu zapobiec. Objawy te są najczęściej związane z obszarem ciała poddawanym leczeniu.
  • Obszaru, na który jest stosowane napromienianie nie wolno myć mydłem i gorącą wodą, smarować kremami i balsamami oraz golić na mokro (można ostrożnie golić się za pomocą maszynki elektrycznej).
  • Nie należy stosować żadnych lekarstw czy maści na napromieniany obszar bez uzgodnienia tego z lekarzem.
  • Obszaru napromienianego nie należy wystawiać na działanie promieniowania słonecznego zarówno w trakcie leczenia, jak i przez kilka następnych miesięcy. Należy unikać noszenia odzieży drażniącej obszar napromieniany, najlepiej stosować luźną bawełnianą bieliznę.
  • Należy prowadzić oszczędzający tryb życia i dobrze się odżywiać. W przypadku napromieniania jamy brzusznej należy unikać spożywania dużej ilości surowych owoców, szczególnie śliwek, winogron oraz potraw ciężkostrawnych, takich jak np. bigos czy golonka.
  • Wskazane jest przebywanie na świeżym powietrzu i w miarę możliwości spacery.
  • W trakcie leczenia może przejściowo dojść do nasilenia dolegliwości związanych z chorobą nowotworową. Na ogół nie jest to powód do niepokoju, jednak należy o tym powiedzieć lekarzowi prowadzącemu. W przypadku jakichkolwiek problemów czy niepokojących objawów należy zgłosić się do lekarza prowadzącego.
  • Wszyscy chorzy leczeni w Klinice Onkologii i Radioterapii są poddawani okresowym badaniom lekarskim zarówno w trakcie radioterapii (1-2 razy w tygodniu) jak i po jej zakończeniu. Pozostają oni pod opieką lekarza onkologa pracującego w danej Poradni Onkologicznej. Tam też prowadzone jest leczenie odczynów popromiennych.

Pielęgnacja obszarów poddawanych leczeniu:

Głowa i szyja:

  • Przed rozpoczęciem leczenia należy bezwzględnie wyleczyć zęby. Pierwszym etapem planowania leczenia u osób napromienianych na obszar głowy i szyi jest wykonanie maski unieruchamiającej w Pracowni Modelarni Kliniki. Maska jest to dokładny odlew kształtu twarzy wykonywany ze sztucznego tworzywa dla każdego pacjenta indywidualnie i służący do unieruchomienia w trakcie napromieniania, celem precyzyjnego wyznaczenia napromienianego obszaru.
  • W okresie napromieniania lepiej nie używać protez, gdyż działają one drażniąco.

Skóra:

  • Nie należy myć okolic napromienianych w trakcie i po radioterapii, aż do ustąpienia reakcji popromiennej.
  • Należy chronić skórę przed urazami i słońcem.
  • Przy zaczerwieniu i wystąpieniu złuszczenia naskórka na sucho należy stosować zasypkę dla niemowląt lub allantoinę w zasypce.
  • Przy złuszczeniu naskórka na wilgotno nie należy na tę okolicę stosować żadnych środków bez porozumienia z lekarzem.

Błona śluzowa:

  • W trakcie leczenia nie wolno palić tytoniu i spożywać alkoholu.
  • Należy unikać spożywania pokarmów zbyt gorących i zimnych, ostrych, kwaśnych twardych i innych podrażniających.
  • W trakcie napromieniania mogą wystąpić zaburzenia smaku i suchość w jamie ustnej.
  • Może wystąpić ból i trudności w jedzeniu i przełykaniu. Niestety nie można temu całkowicie zapobiec, ale lekarz prowadzący przepisze wówczas specjalne płyny do płukania jamy ustnej, które przyniosą pewną ulgę. Można do tego celu używać także tranu lub rozpuścić tabletkę aspiryny w małej ilości ciepłej wody i tym płukać jamę ustna, a następnie połknąć. W przypadku trudności w przyjmowaniu pokarmów stałych zalecana jest żywność rozdrobniona i półpłynna (zupy, kaszka manna, rozgotowane warzywa i mielone mięso, śmietana, surowe jajka) oraz duże ilości płynów (herbata, niegazowana woda mineralna).

Jama brzuszna i miednica

  • Przy napromienianiu tego obszaru występują z różnym nasileniem zaburzenia czynności wątroby, nerek, jelit i pęcherza moczowego, w zależności od intensywności radioterapii.
  • Szczególnie starannie należy dbać o prawidłową dietę - powinna ona być niskoresztkowa (tzn. nie powinna zawierać ciemnego pieczywa, dużej ilości surowych warzyw i owoców), aby dodatkowo nie drażnić przewodu pokarmowego.
  • W trakcie napromieniania u części chorych może wystąpić biegunka, parcia na kiszkę stolcową lub dolegliwości przy oddawaniu moczu. Są to typowe objawy towarzyszące leczeniu, niemniej ich pojawienie się należy niezwłocznie zgłosić lekarzowi.
  • Napromienianiom mogą towarzyszyć nudności i wymioty, na które lekarz może zalecić środki łagodzące.
  • Pacjentki napromieniane z powodu nowotworów narządów rodnych powinny codzienne stosować płukanie pochwy i szczególnie dbać o higienę osobistą. Podczas leczenia tej okolicy oraz przez kilka tygodni po jego zakończeniu należy zachować wstrzemięźliwość seksualną.
  • W razie wątpliwości proszę pytać swojego lekarza, pielęgniarkę czy technika. Są to jedyne osoby, które mogą Pani/Panu udzielić właściwej rady dotyczącej leczenia, efektów niepożądanych, opieki w domu i innych problemów medycznych, jakie może Pani/Pan mieć.

Kontrola jakości:

Potwierdzeniem kwalifikacji pracowników oraz wysokiej jakości leczenia jest uzyskanie przez Klinikę w marcu 2004 roku międzynarodowego certyfikatu jakości ISO 9001:2000 w zakresie radioterapii i chemioterapii. Jest to pierwsza jednostka Akademickiego Szpitala Klinicznego w Gdańsku, która uzyskała tę normę jakościową.

Tym samym zapewniamy Państwa, że zarówno radioterapia jak i chemioterapia przebiega w Klinice Onkologii i Radioterapii w sposób nadzorowany i na podstawie szczegółowych procedur zapewniających wysoką jakość leczenia. Proces leczenia jest kontrolowany przy użyciu odpowiedniego wyposażenia, jak również odbywa się z użyciem materiałów i urządzeń, które przeszły konieczne kontrole i pomiary.

Dzięki takim rozwiązaniom możliwe jest zapewnienie utrzymania procesów realizowanych przez wszystkich pracowników przygotowujących, realizujących i nadzorujących proces leczenia na poziomie gwarantującym zaspokojenie Państwa oczekiwań.

O swoich odczuciach i wrażeniach związanych z pobytem w Klinice możecie nas Państwo informować po zakończeniu leczenia w całkowicie anonimowej i dobrowolnej Ankiecie Satysfakcji Pacjenta, którą wręczamy Państwu na początku leczenia. Wypełnioną Ankietę należy umieścić w odpowiednio oznaczonej skrzynce.
Państwa opinie i komentarze dotyczące pobytu w Klinice możecie Państwo umieścić także w Księdze Uwag dostępnej w Rejestracji i Sekretariacie Kliniki. Deklarujemy, iż Państwa uwagi nie pozostaną bez odzewu i staną się cenną sugestią w podniesieniu jakości naszych usług.


Kontakt

Kierownik Kliniki
Prof. Jacek Jassem
tel. (58)349 2270
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Sekretariat Kierownika Kliniki
czynny w godz. 8.00-16.00
tel. (58) 349 2270
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Sekretariat Medyczny
czynny w godz. 8.00-14:30
tel. (58) 349 2271
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Rejestracja - Pracownia Teleradioterapii
czynna w godz. 8.00-17.00
tel. (58) 349 2250, 349 2255
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.


Pracownia Teleradioterapii "A"

Koordynator
prof. dr hab. med. Rafał Dziadziuszko

tel. (58) 349 2979
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Aparat terapeutyczny przyspieszacz liniowy Clinac I

tel. (58) 349 2259
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Aparat terapeutyczny przyspieszacz liniowy Clinac II
tel. (58) 349 2275
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Aparat terapeutyczny przyspieszacz liniowy Clinac III
tel. (58) 349 2205
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.


Oddział Ginekologii Onkologicznej i Radioterapii "B"

Koordynator
Dr med. Krystyna Serkies

tel. (58) 3492248
email:  Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Pielęgniarki
tel. (58) 349 2273

Gabinet nr 2
czwartki 8:00-12:00; wtorki, środy, piątki 8:00-16:00


Oddział Onkologii Klinicznej i Radioterapii "C"
Koordynator
dr hab. med. Renata Zaucha

tel. (58) 349 2257
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Pielęgniarki
tel. (58) 349 2276


Oddział Chemioterapii Dziennej "D"

Koordynator
prof. dr hab. med. Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz

tel. (58) 349 2243
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.

Pielęgniarki
tel. (58) 349 2911


Psycholog Kliniczny - dr Katarzyna Lewandwoska
tel. (58) 349 2983
email: Adres poczty elektronicznej jest chroniony przed robotami spamującymi. W przeglądarce musi być włączona obsługa JavaScript, żeby go zobaczyć.